Mada su glumci/ice, spisatelji/ce, umjetnici/e i aktivsti/ce dvije godine pružali otpor, Narodno pozorište je srušeno samo nekoliko sedmica pošto ga je Europa Nostra proglasila jednim od sedam najugroženijih spomenika kulture u Europi, a Europska komisija pozvala na dijalog s ciljem njegovog očuvanja. Ovom potezu je prethodio niz neustavnih i nezakonitih radnji na različitim nivoima vlasti, i to dok se čekalo na presudu Ustavnog suda o žalbi te na okončanje istrage o korupciji prilikom prijenosa vlasništva Pozorišta s državne na lokalnu vlast.

Za veći dio javnog zemljišta na kojem je Narodno pozorište bilo smješteno, što je inače najskuplja parcela u Tirani, planirano je da bude prenamijenjeno za izgradnju privatnih nebodera i tržnih centara. Iz Vlade su čak i javno priznali da u budžetu ne postoje sredstva predviđena za obnovu Pozorišta.

Zgrada Pozorišta, zajedno sa svime što je bilo unutra — kostimima, rekvizitima, arhivama koje obuhvataju više od 80 godina povijesti albanskog teatra — srušena je usred noći u nedjelju 17. marta 2020. godine, uz policijsko nasilje i nasumična hapšenja, pri čemu su ugašeni i svi elektronski kanali komunikacije na tom području.

“Vrijednosti” i “boje” rada Edija Rame kao umjetnika, njegovi govori i intervjui na međunarodnoj umjetničkoj sceni, kao i propagandna mašinerija koja ga prati kroz karijeru razlikuju se od politika koje njegov režim implementira u Albaniji kao dan i noć.

Prema tome, mi, dolje potpisani, snažno pozivamo sve članove/ice međunarodne umjetničke zajednice čiji je rad usklađen s progresivnom politikom, etičkim praksama i kritičkim angažmanom u civilnom društvu da preispitaju svoja opredjeljenja — te valjanost i iskrenost tih opredjeljenja — kada sarađuju s političarom umjetnikom i promovišu njegov rad, s obzirom na to da se njegova praksa protivi svim tim opredjeljenjima i da se pokazao kao protivnik progresivnih, demokratskih i inkluzivnih ideala u vlastitoj zemlji.

Pozivamo cijeli umjetnički svijet da iskažu solidarnost s građanima/kama, aktivistima/cama i umjetnicima/ama iz Albanije u osudi aktivnosti vlade Edija Rame, kao i da pomno razmotre moralno-umjetničke implikacije izlaganja i podržavanja njegovog rada, pa samim time i njegove politike.

Naslovna fotografija: Bljerta Hočija (Blerta Hoçia).

Prijevod na albanski jezik: Exit.al.

Ovo otvoreno pismo prvobitno je objavljeno na portalu Hyperallergic i do dana objave potpisalo ga je gotovo 200 osoba. Prvobitni potpisnic/e pisma navedeni su u nastavku, a osobe koje su naknadno dale svoj potpis možete pronaći ovdje.

Prvopotpisani:

Jonida Gashi, akademkinja, teoretičarka kulture i suosnivačica organizacije DebatikCenter of Contemporary Art, Tirana;

Vincent W.J. van Gerven Oei, novinar i publicist, Hag / Tirana / Santa Barbara;

Armando Lulaj, umjetnik i filmski producent, suosnivač organizacije DebatikCenter of Contemporary Art, Tirana;

Adela Halo, analitičarka javne politike i stručnjakinja za borbu protiv korupcije, istraživačica historije misli 18. stoljeća na Univerzitetu “Queen Mary” u Londonu;

Elvis Hoxhaj, borac za ljudska prava, Hag/Tirana;

Raino Isto, urednik, ArtMargins Online;

Dritan Hyska, umjetnik, Tirana/Berlin;

Alketa Ramaj, umjetnica, Tirana;

Ergin Zaloshnja, umjetnik i pokretač fanzina SPUTNIK, Tirana;

Pleurad Xhafa, umjetnik i suosnivač organizacije DebatikCenter of Contemporary Art, Tirana;

Wendy Morava, scenaristica i urednica, Tirana;

Xheni Karaj, LGBT aktivistica i direktorica organizacije Aleanca LGBT, Tirana;

Eriola Pira, kustosica, Vera List Center for Art and Politics, The New School, Njujork;

Sonila Meço, producentica, novinarka i televizijska voditeljica, Tirana;

Adi Krasta, producent, novinar i televizijski voditelj, Tirana/Priština;

Wolfgang Staehle, umjetnik, Njujork;

Katerina Kolozova, direktorica Instituta za društvene i humanističke nauke u Skoplju; profesorica filozofije, epistemologije i rodnih studija na IDHN-u i Univerzitetskom američkom koledžu u Skoplju;

Elvira Dones, romansijerka i producentica dokumentarnih filmova, Švicarska;

Vasco Dones, novinar, Švicarska;

Marco Mazzi, fotograf i slikar, Firenca;

Neritan Sejamini, glavni i odgovorni urednik, Exit Albania, Tirana;

Elidor Mëhilli, vanredni profesor, Gradski univerzitet u Njujorku, Njujork;

Silvana Toska, docentica, Koledž Davidson, Sjeverna Karolina;

Adrian Paci, umjetnik, direktor centra Art House, Skadar/Milano;

Eni Derhemi, umjetnica, historičarka umjetnosti i istraživačica albanske umjetnosti nastale u periodu nakon diktature, Bolonja/Tirana;

Alice Elizabeth Taylor, novinarka i borkinja za slobodu medija, Tirana;

Vjosa Musliu, postdoktorantica, Slobodni univerzitet u Briselu, Belgija;

Barbara Halla, pomoćnica urednika, Asymptote Journal, Tirana/Paris;

Fatos Lubonja, spisatelj i novinar, Tirana;

Diana Malaj, spisateljica i suosnivačica aktivističke grupe ATA, Kamza;

Vasilika Laçi, borkinja za građanska prava i feministica, Tirana;

Lori Lako, vizualna umjetnica, Firenca/Tirana;

Besar Likmeta, urednik, BIRN Albanija;

Hana Qena, umjetnica i suosnivačica kolektiva HAVEIT, Tirana;

Alketa Sylaj, umjetnica i suosnivačica kolektiva HAVEIT, Priština;

Arbërore Sylaj, umjetnica i suosnivačica kolektiva HAVEIT, Priština;

Sofia Kalo, antropologinja i istraživačica, Čikago.

Prestanite retuširati politiku Edija Rame

Otvoreno pismo međunarodnoj umjetničkoj zajednici.

The Undersigned

Prestanite retuširati politiku Edija Rame

Otvoreno pismo međunarodnoj umjetničkoj zajednici.

The Undersigned